[ Pobierz całość w formacie PDF ]
wykonywania obrządków religijnych przyniósł wiele szkody Paryżowi i państwu. Filip II dokonał,
jak na owe czasy, niesłychanej rzeczy - wybrukował dwie ulice Paryża. Ulice w tamtych czasach to
były drogi przeorane koleinami, napełnione nieczystościami i cuchnącą wodą. Za Filipa II Augusta
przybyły Paryżowi obszary po lewej i prawej stronie Sekwany i dwa nowe akwedukty. On rozpoczął
budowę Luwru i zapewnił subsydiami przyszłość uniwersytetu paryskiego. Uchodził za najbardziej
wykształconego króla swej epoki. W przewidywaniu wyjazdu na trzecią krucjatę do Ziemi Zwiętej
otoczył cały Paryż murami obronnymi. Działo się to w końcu XII i na początku XIII wieku.
Minęło sto pięćdziesiąt lat. Na tronie Francji zasiadł Karol V. Król ten, słabego zdrowia, ale
obdarzony przez współczesnych sobie przydomkiem »MÄ…dry«, na przykÅ‚adzie dowiódÅ‚, że
największą mądrością w życiu jest korzystanie z cudzego doświadczenia. Jemu Francja zawdzięcza
radę naukowców, która pomagała kierować sprawami państwa. Sam Karol V studiował astrologię,
medycynę, prawo i filozofię. Rozbudował do niebywałych dotąd rozmiarów marynarkę wojenną i
handlową. Bezpośrednio jemu Paryż zawdzięcza rozbudowę Luwru. Nie burząc murów Filipa II
Augusta, zbudował większe, dostosowane do potrzeb epoki i współczesnej sztuki wojennej. To on
wzniósł Bastylię - dla obrony Paryża. Dokonał tego w ciągu szesnastu lat swego panowania - od
1364 do 1380 roku.
Jego prawnuk, Ludwik XII, nie przyczynił się zbytnio do rozbudowy miasta, ale - jak twierdzi się
żartobliwie - na nim kończy się reguła życia średniowiecznego Paryża:
Lever d cinÄ…, diner a neuj,
Souper a cinq, coucher d neuf,
Font vivre d'ans nonante et neuf.
W dowolnym tłumaczeniu brzmi to tak:
Wstawaj o piątej, obiad jedz, gdy dziewięć,
Kolację o piątej, idz spać, gdy jest dziewięć,
Tak dożyjesz wieku dziewięćdziesiąt i dziewięć.
Podobno król przestrzegał gorliwie tej reguły. Los jednak chciał, że został dotkliwie pobity przez
Anglików pod Novarą i Guinegatte. Dla świętego spokoju poślubił Marię, ulubioną siostrę króla
angielskiego, Henryka VIII, tego samego, dla którego kolejne żony traciły głowy. Maria była
szesnastoletnią, pełną temperamentu księżniczką, Ludwik XII miał lat pięćdziesiąt trzy.
Szesnastoletnia Maria obaliła średniowieczny porządek pięćdziesięciotrzyletniego króla. Skutki
okazały się fatalne. Ludwik XII opuścił szesnastoletnią żonę i swe ciało w dwa miesiące po ślubie,
dnia l stycznia 1515 roku. Nie dożył lat dziewięćdziesięciu dziewięciu.
Kolejnym odnowicielem murów Paryża był Henryk IV. Krewki Gaskończyk dzieciństwo spędził z
chłopskimi dziećmi. Kto wie, czy to nie znalazło swego wyrazu w słynnym życzeniu Henryka IV, by
każdy Francuz w niedzielę miał kurę w garnku. W bitwach niesłychanie dzielny, do szaleństwa
odważny, trafił w swym życiu na młyn morderstw na tle religijnym, co jego samego zmusiło do
dwukrotnej zmiany wyznania. To on powiedziaÅ‚: Paryż wart mszy«. UpiÄ™kszyÅ‚ miasto galeriami
Luwru, wzniósł Tuileries, poszerzył granice Paryża, dołączając nowe tereny i opasując je
fortyfikacjami, by miasto mogło się bezpiecznie rozbudowywać. Wznosił coraz większe i
wspanialsze budowle, ozdobił też Paryż swoją osobą - własnym pomnikiem. Był to pierwszy w
Paryżu pomnik króla. Za jego życia Paryż miał zawrotną liczbę karoc. Na wyliczenie ich starczyło
palców jednej ręki. Gdy razu pewnego w swej karocy przejeżdżał przez Paryż, marząc o zbudowaniu
Rzeczypospolitej Chrześcijańskiej, i kareta musiała się zatrzymać, został zamordowany przez
katolickiego fanatyka.
W owych czasach środkiem lokomocji były muły, osły i konie. Jednego muła dosiadało
przeważnie dwóch obywateli. Małżonkę obywatel sadzał na zadzie muła lub konia. Damy jezdziły
przeważnie na spokojnych człapakach. Przy gospodach stały wysokie pieńki, z których łatwiej było
wdrapać siÄ™ na »wierzchowca«. Ulice byÅ‚y wÄ…skie, a karety robiÅ‚y wiÄ™ksze wrażenie niż pózniejsze
ukazanie się pierwszego samochodu. Tak zakończył się 1610 rok.
Po śmierci Henryka IV rozpoczyna się trwająca aż do rewolucji parada Ludwików, ale nie tyle
[ Pobierz całość w formacie PDF ]